آتش یکی از مهم ترین اکتشافات بشر در طول تاریخ است که تاثیر زیادی در رشد و پیشرفت انسان در زمینه های مختلف داشته و به بقای انسان کمک کرده است. (کپسول آتش نشانی)

اگرچه آتش نقش مهمی در زندگی ما دارد اما استفاده از آن به قدری رایج و عادی شده که بسیاری از ما به چیستی و چرایی آن اهمیتی نمی دهیم و شاید تا به حال از خودمان نپرسیده باشیم آتش چیست و از کجا آمده است،

اما این سوال یکی از رایج ترین پرسش هایی است که کودکان کنجکاو از والدین خود می پرسند.

برای پاسخ به این سوال جالب در ادامه مطلب با ایمن عارفی همراه باشید.

آتش چيست؟

آتش نتيجه يك واكنش شيميايی است كه معموالا ميان اكسيژن و يك نوع سوخت اتفاق می افتد؛ البته تنها احاطه يك ماده سوختنی به وسيله اكسيژن ، سبب آتش گرفتن آن نمی شود بلكه برای اين كه واكنش احتراق اتفاق بيفتد بايد ماده سوختنی به حدی گرم شود كه به دمای احتراق خود برسد

مثلث آتش

هر گاه سه ضلع مواد سوختنی ، اكسيژن و گرما در كنار يكديگر قرار بگيرند مثلث آتش به وجود می آيد.
الف- اكسيژن :
ميزان اكسيژن موجود در هوا در شرايط طبيعی ۲۱ درصد است اگر ميزان آن به زير ۱۵ درصد برسد آتش خاموش می شود.
ب – مواد سوختنی :
تمام موادی كه قابليت سوختن داشته باشند ماده سوختنی تلقی می شوند اين مواد می توانند مايع ، جامد و يا گاز باشند.
ج: حرارت
برای شروع آتش سوزی وجود حرارت الزامی است. (کپسول آتش نشانی)

مواد از لحاظ قابليت اشتعال به ۳ دسته زير تقسيم ميشوند:

• مواد قابل انفجار مانند باروت
• مواد قابل اشتعال مانند چوب ،الکل ، گاز متان
• مواد غير قابل اشتعال مانند آجر ، سنگ

انواع مواد قابل اشتعال:

بطور کلی انواع مواد سوختنی و قابل اشتعال که در زندگی روزمره با آنها مواجه هستيد عبارتنداز:

• مواد سوختنی جامد ( مانند چوب، پارچه،لاستيک و … )
• مواد سوختنی مايع ( مانند فراورده های نفتی، الکلها و …)
• مواد سوختنی گازی ( مانند انواع گازهای قابل اشتعال مثل بوتان، متان، استلين و …)

طبقه بندی آتش :

آتش بسته به نوع عامل ايجاد و سوختن مواد در شش گروه به شکل زير طبقه بندی می شود:

• آتش سوزی گروه جامدات يا مواد خشك ( طبقه A ) :

  به آتش سوزی موادی گفته می شودكه بعد از سوختن از خود خاكستر باقی می گذارند وبا آب نيز واكنش شيميايی خطرناكی ندارند.
  مانند: چوب ، كاغذ، لاستيك ، حبوبات، غلات ، پلاستيك، پارچه و…
  بهترين روش جهت اطفاء اين نوع آتش سوزی ها روش خنك كردن می باشد.

آتش سوزی مايعات قابل اشتعال (طبقهB ) :

به منظور اطفاء حريق مايعات قابل اشتعال خاموش كننده مناسب ، پودر شيميايی وكف می باشد. (کپسول آتش نشانی)
به منظور اطفاء حريق مايعات قابل اشتعال در سطح كم از پودرهای شيميايی ، ماسه خشك ، پتوی خيس و در سطح وسيع از كف استفاده می كنيم.

• آتش سوزی برق (طبقه C ) :

در آتش سوزی لوازم وتاسيسات برقی ، اولين قدم قطع جريان برق است ، بعد استفاده از خاموش كننده مناسب (co2 ) می باشد.

• آتش سوزی فلزات قابل اشتعال (طبقه D ) :

  بعضي ازاين فلزات (منيزيم،تيتانيوم،سديم و…)
  برای اطفاء حريق فلزات قابل اشتعال نبايد از آب يا كف استفاده نمودزيرا به علت واكنش اين فلزات با آب ، گاز هيدروژن توليد می شود كه شديدا“ قابل اشتعال بوده و باعث تشديد حريق می گردد .
  برای اطفاء اين نوع حريق ها از ماسه های صددرصدخشك وپودر شيميايی مخصوص اين فلز استفاده می گردد.

• گازهای قابل اشتعال :

  در گازها در صورت ايجاد شعله سوزی نبايد شعله را اطفاء نمود بلكه بايد از خروج گاز جلوگيری گردد و در صورتيكه گاز از سيلندر خارج گشته و شعله ور گردد بايد بدنه سيلندر را خنک نمود و بدون در نظر گرفتن شرايط محيط ، اقدام به خاموش كردن شعله نكنيم .
  البته اگر بنابر شرايطی لازم باشد كه شعله اطفاء گردد ، خاموش كننده پودر شيميايی بهترين اثر را دراين مورد دارا می باشد.

• آتش سوزی مواد منفجره :

  مواد منفجره اكثرا“ در صنايع نظامی مورد مصرف دارند و مهمترين آنها عبارتند از تی ان تی . اسيد پيكريک ، تيتراتها ، كلراتها ، نيتراتها ، نيتروگليسيرينو…

اين گونه مواد در صورتيكه دچار آتش سوزی شوند بايد سريعا“ محل را ترک نمود چون تمام مواد در يك لحظه توام با انفجار از بين می روند و قدرت پرتاب تكه های ناشی از انفجار حداقل تا شعاع ۲۰۰ متری می باشد. (کپسول آتش نشانی)
اگر اين مواد در مجاورت حرارت قرار گيرند بايد در فاصله مناسب از طريق خودروهای مانيتور دار با آب نسبت به خنك كردن آنها اقدام نمود.

ایمنی

به‌دلیل آسیب‌پذیر بودن انسان در برابر آتش یا دود آن، از گذشته کارهای زیادی برای افزایش ایمنی در برابر آتش و جلوگیری از به وجود آمدن ناخواسته آن صورت گرفته‌است.

یکی از راه‌های کلی جلوگیری به وجود آمدن مثلث آتش است؛ مثلث آتش شامل اکسیژن، سوخت، حرارت و واکنش‌های زنجیره‌ای است. در گذشته عامل واکنش‌های زنجیرهای ناشناخته بود

اما امروزه با درک اینکه واکنش‌های زنجیره‌ای نیز یکی از عوامل تأثیرگذار در تولید آتش است آن را به عنوان عامل چهارم می‌شناسند.

جهت برطرف نمودن این عامل از موادی با خاصیت ترکیب پذیری بالا مثل بی کربنات پتاسیم و مونو فسفات آمونیم استفاده شده این مواد مانع از ترکیب رادیکال‌های آزاد سوخت با اکسیژن می‌شوند. واکنش‌های زنجیره ای سوختن بیشتر در موادی که پایه کربنی دارند اتفاق میفتد.

شارژ کپسول آتش نشانی

شارژ کپسول آتش نشانی